Virusne infekcije kože
Virusne infekcije su čest uzrok kožnih oboljenja, i javljaju se kako kod odraslih osoba svih starosnih dobi, tako i kod dece. Virusne infekcije kože podrazumevaju širok spektar kožnih oboljenja počevši od onih infekcija koje primarno zahvataju kožu do sistemskih virusnih infekcija koje izazivaju reakcije na koži. Njihova klinička slika varira od potpuno bezopasne do životno ugrožavajuće. Za dermatologe svakako najznačajnije izazivače virusnih infekcija kože predstavljaju virusi iz grupe herpes virusa, humani papiloma virusi i poxvirusi.
Herpes simplex
Virusi Herpes simplex (HSV) tip I i II izazivaju labijalni i genitalni herpes, mada se promene mogu javiti i na koži drugih delova tela. Infekcija se prenosi direktnim kontaktom sa promenama na koži i sluznicama, kao i sekretom, oro-oralnim, oro-seksualnim i seksualnim kontaktom. Kod osoba koje nisu bile u kontaktu sa virusom dolazi do primarne infekcije, posle čijeg smirenja se virus smešta u senzitivne ganglione i u njima trajno ostaje u latentnom (uspavanom) stanju i kod velikog broja ljudi izaziva recidive. Inicijalne promene na koži čine sitni grupisani plikovi, koji ubrzo pucaju ostavljajući za sobom kruste. Primarna infekcija je obično praćena opštim simptomima (malaksalost, povišena telesna temperatura, bolovi u mišićima, regionalna limfadenopatija). U toku recidiva opštih simptoma nema. Recidivi su češći u ranoj fazi nakon primarne infekcije i najčešće su provocirani faktorima kao što je emocionalni stres, zamor, infekcije gornjih respiratornih puteva, sunčanje. Terapija podrazumeva pravovremenu primenu antivirusnih lekova. Takođe, u slučaju čestih recidiva moguće je i profilaktičko lečenje, radi sprečavanja recidiva.
Herpes zoster
Izazivač ovog oboljenja je Varicella zoster virus. Herpes zoster predstavlja reaktivaciju infekciju virusom ovčjih boginja (varičele) u detinjstvu. Prva infekcija, tj. varičela, javlja se najčešće kod dece do 15. godine života. Nakon infekcije virus ostaje u latentnom stanju u ganglionima kranijalnih nerava i zadnjih korenova kičmene moždine. Do ponovne aktivacije virusa dolazi usled pada otpornosti domaćina. Herpes zoster se najčešće viđa kod osoba iznad 50. godine života. Promene koje se tada viđaju na koži su pojasne i zahvataju jedan dermatom (regija kože oživčena jednim nervom). Prvi simptom je najčešće bol u predelu zahvaćenog dermatoma, nakon čega dolazi do pojave sitnih plikova na crvenoj osnovi. Ove promene se javljaju pojasno, ne prelaze srednju liniju tela, najčešće izbijaju 4-5 dana nakon čega se pretvaraju u gnojanice i kruste, koje nakon 3-4 nedelje iščezavaju. Kod 10-15% pacijenata po saniranju kožnih promena mogu zaostati bolovi u prethodno zahvaćenoj regiji (postherpetična neuralgija). Kod imunosuprimiranih osoba može se videti diseminovana forma herpes zostera. Lečenje podrazumeva pravovremenu primenu sistemskih antivirusnih lekova uz lokalnu i simptomatsku terapiju.
Virusne bradavice
Obične bradavice. Bradavice su izrasline u površnom sloju kože, tvrde na dodir, neravne površine, obično boje kože, a izazvane su infekcijom humanim papiloma virusom (HPV). Takođe, mogu biti i tamno prebojene, u nivou kože i čak glatke što u mnogome zavisi od njihove lokalizacije. Razlikujemo nekoliko različitih vrsti bradavica: obične (vulgarne), na tabanima i ravne, zaravnjene.
Obične bradavice, najčešće se nalaze na prstima šaka, često uz nokat i nadlanicama. Učestalije su ako postoji navika grickanja noktiju ili neki drugi način mikropovređivanja kože šaka. One su iznad kože i često imaju crne, tamne tačke na površini, koje predstavljaju završetke krvnih sudova. Na stopalima, bradavice su u nivou kože zbog postojanja pritiska prilikom hoda. Često su u grupama kada govorimo o mozaiku bradavica. Zaravnjene bradavice su manje i glatke su površine. Za njih je uobičajeno da se javljaju u većem broju u isto vreme. Mogu se javiti bilo gde, a kod dece su najčešće postavljene na licu. Kod odraslih muškaraca, najčešće se nalaze u regiji brade, a kod žena na nogama.
Bradavice se mogu preneti direktnim ili indirektnim kontaktom. Vreme koje prođe od prvog kontakta do trenutka kada su bradavice dovoljno velike da ih možemo videti često je nekoliko meseci. Osobe s oslabljenim imunskim sistemom sklonije su ovoj infekciji.
Postoje brojni preparati za lečenje bradavica koji se mogu nabaviti u apotekama bez preporuke lekara. Ipak, potrebno je biti oprezan jer su to sve uglavnom kaustična sredstva koja izazivaju razaranje bradavice, tako da je ipak preporučljivije uklanjati ih u konsultaciji s dermatologom.
Molluscum contagiosum. Molluscum contagiosum, moluske, su male i sjajne izrasline koje se javljaju kod dece na trupu, ruku I nogu dok se kod odraslih prenosi polnim kontaktom na pubičnoj regiji. Šire se direktnim kontaktom, „koža na kožu“. Moluske, kod zdravih osoba, mogu kroz duži vremenski period spontano da se povuku ali, kako su „onespokojavajuće“ i estetski problem, a takođe mogu se i širiti, potrebno ih je lečiti. Lečenje se sprovodi kiretažom, kriohirurgijom tečnim azotom i lokalnim sredstvima.
